Վեյփ յուղեր (e-liquids) նիկոտինային էլ-սարքերում․ տեսակներ և կիրառման ձևեր
1. Ինչից է բաղկացած e-liquid / «վեյփ յուղը» — հիմնական բաղադրիչները
Պրոպիլեն գլիկոլ (PG) — թեթև, անհոտ հեղուկ, որն օգտագործվում է որպես համային նյութերի կրիչ և «կոկորդային հարվածի» (throat hit) փոխանցող բաղադրիչ։ Պրոպիլեն գլիկոլը լավ է լուծում համային նյութերը և նպաստում նիկոտինի արդյունավետ փոխանցմանը։
Բուսական գլիցերին (VG, օսմոզացված ածխաջրածին) — թանձր, թեթևակի քաղցր համ ունեցող հեղուկ, որը գործում է որպես գոլորշու խտությունը բարձրացնող բաղադրիչ։ Այն ապահովում է մեծ և խիտ գոլորշու ամպեր։ PG/VG հարաբերակցությունը որոշում է ստացվող գոլորշու ծավալը և ծխելու փորձի ինտենսիվությունը։
Նիկոտին
Ազատ հիմքային նիկոտին (Free-base nicotine) — նիկոտինի դասական ձևաչափն է, որը կիրառվում է վաղուց։ Բարձր կոնցենտրացիաներում այն հաճախ առաջացնում է կոկորդում ավելի կոշտ և տհաճ զգացողություն։
Նիկոտինային աղեր (Nicotine salts) — նիկոտինի պրոտոնացված տարբերակն է, որը թույլ է տալիս սարքերին ապահովել ավելի բարձր նիկոտինային կոնցենտրացիա՝ առանց չափազանց ուժեղ գրգռման, ի տարբերություն free-base տարբերակի։ Այս կառուցվածքը փոխում է նիկոտինի կլանման արագությունը՝ ապահովելով ավելի արագ և ավելի հզոր ազդեցություն։
Համային հավելումներ (Flavorings) — վեյփ հեղուկներում կիրառվող համային նյութերի մեծ մասը իսկզբանե ստեղծվել է սննդի արդյունաբերության համար։ Սակայն ոչ բոլոր բաղադրիչներն են ուսումնասիրած կամ անվտանգ համարվում շնչառական ներթափանցման դեպքում։ Հատուկ ուշադրության է արժանի մի քանի նյութերի կիրառումը․ օրինակ՝ դիացետիլը (diacetyl), որը հազվադեպ, բայց կապվել է լուրջ շնչառական հիվանդությունների հետ, մասնավորապես՝ բրոնխիոլիտիս օբլիտերանսի (bronchiolitis obliterans), որը լայնորեն հայտնի է որպես «պոպկոռնի թոք»։
2. Ինչպես են օգտագործվում՝ կիրառման ձևերն ու սարքերի տեսակները
Միանգամյա օգտագործման վեյփ սարքեր (Disposable vapes)․ նախապես լցված են e-liquid-ով և նախատեսված են մինչև հեղուկի կամ մարտկոցի սպառվելը օգտագործելու համար։ Սովորաբար պարունակում են PG/VG համադրություն և տարբեր նիկոտինային կոնցենտրացիաներ։
Վերալիցքավորվող փոդ-սիստեմներ և բաց բաքային սարքեր (Refillable pods & open-tank systems)․ հնարավորություն են տալիս օգտատիրոջը ինքնուրույն ընտրել իր նախընտրած PG/VG հարաբերակցությունը և համապատասխան նիկոտինային կոնցենտրացիան։
Քարթրիջներ / Սև շուկայի THC քարթրիջներ (Cartridges / Black market THC cartridges)․ չկանոնակարգված և հաճախ վտանգավոր տարբերակներ են, որոնք կարող են պարունակել յուղային կրիչներ (օրինակ՝ MCT յուղ, վիտամին E ացետատ)։ Նման բաղադրիչները կապվել են EVALI-ի (e-cigarette or vaping use-associated lung injury)՝ էլեկտրոնային ծխախոտի կամ վեյփի օգտագործման հետևանքով առաջացած թոքային վնասվածքների հետ։
